Του Κουτρούλη ο Γάμος στη Μεθώνη- Απόκριες
Eίναι η αναβίωση ενός γάμου που άφησε εποχή στη Μεθώνη τόσο για τα χρόνια που περίμενε το ζευγάρι για να ενωθεί με το πολυπόθητο μυστήριο όσο και για το γλέντι που ακολούθησε. Πρόκειται για πραγματικό γεγονός που άφησε εποχή και σύμφωνα με τις πηγές συνέβη τον 14ο αιώνα. Πρωταγωνιστής της απίστευτης αυτής ιστορίας ήταν ο ιππότης Ιωάννης Κουτρούλης, ο οποίος ήταν τρελά ερωτευμένος με μία συμπατριώτισσά του, την οποία δεν μπορούσε να νυμφευθεί γιατί ήταν ήδη παντρεμένη με έναν άνδρα πολύ μεγαλύτερό της που τον είχε διαλέξει η οικογένειά της. Η όμορφη Μεθωναία, της οποίας το όνομα δεν έχει σωθεί και την οποία οι μεταγενέστεροι ονόμασαν Αρσάννα, δεν μπορούσε να πάρει διαζύγιο γιατί δεν το επέτρεπε ο Χριστιανός Επίσκοπος της πόλης Νήφων.
Επί δεκαεφτά χρόνια, ο Κουτρούλης ερωτευμένος με την Αρσάννα και μη εννοώντας να απομακρυνθεί από αυτή, προσπαθούσε να του επιτραπεί να την παντρευτεί νόμιμα. Ο νόμιμος και πρώτος σύζυγος που αντιδρούσε, για δεκαεφτά χρόνια βασάνιζε τον Κουτρούλη. Τα πράγματα όμως μεταβλήθηκαν το Μάιο του 1394.
Οι δύο ερωτευμένοι κατέφυγαν στον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως και μετά από 17 χρόνια αναμονής πήραν άδεια γάμου αφού πρώτα όμως διαπιστώθηκε ότι δεν είχαν συνάψει σχέσεις.
Κατά το γάμο, που ήταν μάλλον πανηγύρι, οι διασκεδάσεις κράτησαν αρκετές ημέρες, αφενός μεν προς πείσμα του πρώτου συζύγου, αφετέρου δε προς ικανοποίηση και τιμή του πολλά παθόντος και πολλά δαπανήσαντος Ιωάννη Κουτρούλη. Στο γλέντι που ακολούθησε έγινε του Κουτρούλη ο γάμος όπως λέμε οι νεότεροι Έλληνες όταν πρόκειται για θορυβώδη συνάθροιση ή μεγάλη ακαταστασία.
Αυτό το πραγματικό γεγονός του τέλους του 14ου αιώνα συνοδεύτηκε από την ανάγκη των Μεθωναίων, λίγο μετά την Κατοχή να γιορτάσουν τα Κούλουμα στον επιβλητικό χώρο του κάστρου της Μεθώνης. Έτσι το έθιμο αναβιώνει κάθε χρόνο την Καθαροδευτέρα στις 13.00 στην πλατεία της παραλίας με μια παρωδία γάμου που περιέχει πολλές απρόοπτες καταστάσεις και σάτιρα της σύγχρονης πραγματικότητας. Οι εκδηλώσεις, βέβαια, ξεκινούν από το Σαββατόβραδο με το προγαμιαίο γλέντι των φίλων του ζευγαριού που γίνεται στην αίθουσα του κέντρου «Μπούρτζι» και κρατά μέχρι τις πρωινές ώρες. Εκτός από το φαγητό, το γλέντι και το χορό περιλαμβάνει διάφορα δρώμενα με το ζευγάρι να κλέβει την παράσταση και τους φίλους τους να τους ετοιμάζουν ευτράπελες καταστάσεις που οι ίδιοι δεν γνωρίζουν. Την Κυριακή το απόγευμα γίνεται η παρουσίαση και το ράντισμα των προικιών και του νυφικού κρεβατιού με κατάληξη όλων στον πεζόδρομο της αγοράς όπου ακολουθεί γλέντι και στον κόσμο προσφέρονται, γουρουνοπούλα, καψάλες και κρασί. Χιλιάδες επισκέπτες συρρέουν στην Μεθώνη για να διασκεδάσουν και να γελάσουν με την καρδιά τους.
Πηγές:
Μεσσηνία: προορισμός με στόχο, σελ.30, ΕΤΑΠ Πελοποννήσου & Ιονίων Νήσων Εκδοτική (2004).
http://www.methonitv.gr/ad/o-gamos-tou-koutrouli/
http://pyrgostrifylias.blogspot.gr/2014/02/blog-post_5854.html
http://newsmessinia.blogspot.com/2014/02/blog-post_9070.html
http://www.kalamatacvb.gr/folkore.php
Επί δεκαεφτά χρόνια, ο Κουτρούλης ερωτευμένος με την Αρσάννα και μη εννοώντας να απομακρυνθεί από αυτή, προσπαθούσε να του επιτραπεί να την παντρευτεί νόμιμα. Ο νόμιμος και πρώτος σύζυγος που αντιδρούσε, για δεκαεφτά χρόνια βασάνιζε τον Κουτρούλη. Τα πράγματα όμως μεταβλήθηκαν το Μάιο του 1394.
Οι δύο ερωτευμένοι κατέφυγαν στον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως και μετά από 17 χρόνια αναμονής πήραν άδεια γάμου αφού πρώτα όμως διαπιστώθηκε ότι δεν είχαν συνάψει σχέσεις.
Κατά το γάμο, που ήταν μάλλον πανηγύρι, οι διασκεδάσεις κράτησαν αρκετές ημέρες, αφενός μεν προς πείσμα του πρώτου συζύγου, αφετέρου δε προς ικανοποίηση και τιμή του πολλά παθόντος και πολλά δαπανήσαντος Ιωάννη Κουτρούλη. Στο γλέντι που ακολούθησε έγινε του Κουτρούλη ο γάμος όπως λέμε οι νεότεροι Έλληνες όταν πρόκειται για θορυβώδη συνάθροιση ή μεγάλη ακαταστασία.
Αυτό το πραγματικό γεγονός του τέλους του 14ου αιώνα συνοδεύτηκε από την ανάγκη των Μεθωναίων, λίγο μετά την Κατοχή να γιορτάσουν τα Κούλουμα στον επιβλητικό χώρο του κάστρου της Μεθώνης. Έτσι το έθιμο αναβιώνει κάθε χρόνο την Καθαροδευτέρα στις 13.00 στην πλατεία της παραλίας με μια παρωδία γάμου που περιέχει πολλές απρόοπτες καταστάσεις και σάτιρα της σύγχρονης πραγματικότητας. Οι εκδηλώσεις, βέβαια, ξεκινούν από το Σαββατόβραδο με το προγαμιαίο γλέντι των φίλων του ζευγαριού που γίνεται στην αίθουσα του κέντρου «Μπούρτζι» και κρατά μέχρι τις πρωινές ώρες. Εκτός από το φαγητό, το γλέντι και το χορό περιλαμβάνει διάφορα δρώμενα με το ζευγάρι να κλέβει την παράσταση και τους φίλους τους να τους ετοιμάζουν ευτράπελες καταστάσεις που οι ίδιοι δεν γνωρίζουν. Την Κυριακή το απόγευμα γίνεται η παρουσίαση και το ράντισμα των προικιών και του νυφικού κρεβατιού με κατάληξη όλων στον πεζόδρομο της αγοράς όπου ακολουθεί γλέντι και στον κόσμο προσφέρονται, γουρουνοπούλα, καψάλες και κρασί. Χιλιάδες επισκέπτες συρρέουν στην Μεθώνη για να διασκεδάσουν και να γελάσουν με την καρδιά τους.
Πηγές:
Μεσσηνία: προορισμός με στόχο, σελ.30, ΕΤΑΠ Πελοποννήσου & Ιονίων Νήσων Εκδοτική (2004).
http://www.methonitv.gr/ad/o-gamos-tou-koutrouli/
http://pyrgostrifylias.blogspot.gr/2014/02/blog-post_5854.html
http://newsmessinia.blogspot.com/2014/02/blog-post_9070.html
http://www.kalamatacvb.gr/folkore.php
Ο Απαγχονισμός της Γριάς Συκούς στη Μεσσήνη-Απόκριες
Είναι η αναπαράσταση του απαγχονισμού μιας γερόντισσας της Μεσσήνης της Γριάς Συκούς από τον Ιμπραήμ Πασά, ενός πραγματικού, δηλαδή, γεγονότος, που συνέβη, επειδή η γερόντισσα είχε το θάρρος, εξηγώντας του ένα όνειρο που είχε δει, να του πει ότι η εκστρατεία του θα είχε οικτρό τέλος χάρη στην αντίδραση και το σθένος των επαναστατημένων Ελλήνων.
Η αναπαράσταση πραγματοποιείται κάθε Καθαρά Δευτέρα το πρωί στη Μεσσήνη. Το δρώμενο ερμηνεύουν ντόπιοι ερασιτέχνες ηθοποιοί και μετά την αναπαράσταση ο κόσμος, που παρακολουθεί «συμμετέχει» και πολλοί από τους παρευρισκόμενους κρεμιούνται στην ίδια κρεμάλα από τους «ψευτοδήμιους».
Το απόγευμα της ίδιας ημέρας οι πολιτιστικές εκδηλώσεις κορυφώνονται και περιλαμβάνουν: παρελάσεις μαζορετών, άρματα, μεταμφιεσμένους μικρούς και μεγάλους, χορευτικά συγκροτήματα, λαϊκά όργανα, φιλαρμονικές και, τέλος, εκφώνηση σατυρικού λόγου. Για τους Μεσσήνιους ο θεσμός του καρναβαλιού αποτελεί παράδοση και κάθε χρόνο όλοι τους προσπαθούν να σας κάνουν να περάσετε ευχάριστα και να γελάσετε με την καρδιά σας!
Πηγές:
Μεσσηνία: προορισμός με στόχο, σελ.30, ΕΤΑΠ Πελοποννήσου & Ιονίων Νήσων Εκδοτική (2004).
http://www.kalamatacvb.gr/folkore.php
http://www.armenioi.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=548:2012-02-20-20-05-08
Η αναπαράσταση πραγματοποιείται κάθε Καθαρά Δευτέρα το πρωί στη Μεσσήνη. Το δρώμενο ερμηνεύουν ντόπιοι ερασιτέχνες ηθοποιοί και μετά την αναπαράσταση ο κόσμος, που παρακολουθεί «συμμετέχει» και πολλοί από τους παρευρισκόμενους κρεμιούνται στην ίδια κρεμάλα από τους «ψευτοδήμιους».
Το απόγευμα της ίδιας ημέρας οι πολιτιστικές εκδηλώσεις κορυφώνονται και περιλαμβάνουν: παρελάσεις μαζορετών, άρματα, μεταμφιεσμένους μικρούς και μεγάλους, χορευτικά συγκροτήματα, λαϊκά όργανα, φιλαρμονικές και, τέλος, εκφώνηση σατυρικού λόγου. Για τους Μεσσήνιους ο θεσμός του καρναβαλιού αποτελεί παράδοση και κάθε χρόνο όλοι τους προσπαθούν να σας κάνουν να περάσετε ευχάριστα και να γελάσετε με την καρδιά σας!
Πηγές:
Μεσσηνία: προορισμός με στόχο, σελ.30, ΕΤΑΠ Πελοποννήσου & Ιονίων Νήσων Εκδοτική (2004).
http://www.kalamatacvb.gr/folkore.php
http://www.armenioi.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=548:2012-02-20-20-05-08
Σαϊτοπόλεμος- Πάσχα
Ένα εντυπωσιακό ξεχωριστό τοπικό έθιμο που αναβιώνει το Πάσχα σε πολλές πόλεις της Μεσσηνίας και φυσικά και στην πρωτεύουσα αυτής, την Καλαμάτα. Το τοπικό αυτό έθιμο ανάγεται αιώνες πίσω, στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, όταν οι Έλληνες επέδειξαν ιδιαίτερο ηρωισμό, αλλά και ευρηματικότητα, στις μάχες τους εναντίον των Τούρκων. Σύμφωνα με τον θρύλο, οι Μεσσήνιοι κατάφεραν να αναχαιτίσουν το ιππικό των Τούρκων κατασκευάζοντας σαΐτες γεμάτες εκρηκτικά. Ο δυνατός θόρυβος και ο κρότος που προκάλεσαν τρόμαξαν τα άλογα τόσο πολύ που έριξαν κάτω τους αναβάτες τους και έφυγαν φοβισμένα. Παρόλο που οι Τούρκοι ήταν πολύ περισσότεροι σε αριθμό, οι Έλληνες κατάφεραν με το τέχνασμα αυτό να τους κατατροπώσουν.
Οι σαΐτολόγοι προετοιμάζονται καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου για εκείνη την ημέρα. Ετοιμάζουν τα χαρμάνια και γεμίζουν τους χαρτονένιους σωλήνες που θα σκάσουν την Κυριακή του Πάσχα. Οι συμμετέχοντες χωρίζονται σε ομάδες των 10-15 ατόμων, οι οποίες διαθέτουν λάβαρο, σαλπιγκτή και επικεφαλής. Πολλοί από αυτούς φορούν παραδοσιακές στολές, ενώ οι υπόλοιποι προτιμούν πρόχειρα ρούχα και στρατιωτικές στολές. Με το σύνθημα της έναρξης οι σαΐτες ανάβουν και η εκκωφαντική φασαρία ξεσηκώνει το πλήθος που ζητωκραυγάζει. Οι σαΐτολόγοι αντιμετωπίζουν με ιδιαίτερο πάθος και ενθουσιασμό το συγκεκριμένο έθιμο, και εκφράζονται κάπως έτσι: «Η μέση λυγίζει, τα γόνατα σπάνε, τα πόδια ψαλίδια, η πλάτη σκυμμένη, το κεφάλι χαμηλά, βλέμμα μακρινό, μυαλό σε έκσταση, χέρια φτερούγες». Η... νιρβάνα του σαϊτολόγου!
Το έθιμο παλαιότερα αναβίωνε στο γήπεδο του Μεσσηνιακού, όμως τα τελευταία χρόνια γίνεται στη Δυτική Παραλία (Παλιά Σφαγεία). Το ιδιαίτερο αυτό έθιμο χαίρει μεγάλης εκτίμησης τόσο από τους ντόπιους, όσο και από τους επισκέπτες στην πόλη κατά τις Άγιες Μέρες, καθώς είναι κάτι το ξεχωριστό και λειτουργεί ως ενθύμηση των ένδοξων αγώνων των Ελλήνων.Εκτός από την Καλαμάτα το έθιμο αναβιώνει στην Μεσσήνη και την Αιθαία.
Πηγές:
Μεσσηνία: προορισμός με στόχο, σελ.31, ΕΤΑΠ Πελοποννήσου & Ιονίων Νήσων Εκδοτική (2004).
http://messiniaka.blogspot.gr/p/blog-page_6112.html
http://www.mythicalpeloponnese.gr/blog/
Οι σαΐτολόγοι προετοιμάζονται καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου για εκείνη την ημέρα. Ετοιμάζουν τα χαρμάνια και γεμίζουν τους χαρτονένιους σωλήνες που θα σκάσουν την Κυριακή του Πάσχα. Οι συμμετέχοντες χωρίζονται σε ομάδες των 10-15 ατόμων, οι οποίες διαθέτουν λάβαρο, σαλπιγκτή και επικεφαλής. Πολλοί από αυτούς φορούν παραδοσιακές στολές, ενώ οι υπόλοιποι προτιμούν πρόχειρα ρούχα και στρατιωτικές στολές. Με το σύνθημα της έναρξης οι σαΐτες ανάβουν και η εκκωφαντική φασαρία ξεσηκώνει το πλήθος που ζητωκραυγάζει. Οι σαΐτολόγοι αντιμετωπίζουν με ιδιαίτερο πάθος και ενθουσιασμό το συγκεκριμένο έθιμο, και εκφράζονται κάπως έτσι: «Η μέση λυγίζει, τα γόνατα σπάνε, τα πόδια ψαλίδια, η πλάτη σκυμμένη, το κεφάλι χαμηλά, βλέμμα μακρινό, μυαλό σε έκσταση, χέρια φτερούγες». Η... νιρβάνα του σαϊτολόγου!
Το έθιμο παλαιότερα αναβίωνε στο γήπεδο του Μεσσηνιακού, όμως τα τελευταία χρόνια γίνεται στη Δυτική Παραλία (Παλιά Σφαγεία). Το ιδιαίτερο αυτό έθιμο χαίρει μεγάλης εκτίμησης τόσο από τους ντόπιους, όσο και από τους επισκέπτες στην πόλη κατά τις Άγιες Μέρες, καθώς είναι κάτι το ξεχωριστό και λειτουργεί ως ενθύμηση των ένδοξων αγώνων των Ελλήνων.Εκτός από την Καλαμάτα το έθιμο αναβιώνει στην Μεσσήνη και την Αιθαία.
Πηγές:
Μεσσηνία: προορισμός με στόχο, σελ.31, ΕΤΑΠ Πελοποννήσου & Ιονίων Νήσων Εκδοτική (2004).
http://messiniaka.blogspot.gr/p/blog-page_6112.html
http://www.mythicalpeloponnese.gr/blog/
Ιπποδρομίες στα Αρφαρά - Πάσχα
Στη Δημοτική Ενότητα Αρφαρών του Δήμου Καλαμάτας, 16 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της πρωτεύουσας, τη Δευτέρα του Πάσχα και ανήμερα τη γιορτή του Αγίου Γεωργίου γίνονται ιππικοί αγώνες. Πραγματοποιούνται στο ιπποδρόμιο του χωριού, έναν χωμάτινο δρόμο μήκους ενός χιλιομέτρου και πλάτους δέκα μέτρων, με αφετηρία το ξωκκλήσι του Αγίου Γεωργίου, ο οποίος θεωρείται προστάτης των ιππέων.
Η παράδοση αναφέρει ότι οι συγκεκριµένοι αγώνες είναι πρόδρομοι των σύγχρονων ιπποδρομιών, ενώ τον 19ο αι. συμμετείχαν κυρίως έφιπποι νεαρής ηλικίας για να εκπαιδευτούν ως αγγελιαφόροι της επερχόμενης Επανάστασης.
Μάλιστα εικάζεται ότι λόγω της γιορτής του Αγίου Γεωργίου οι οπλαρχηγοί του Εικοσιένα χρησιµοποιούσαν ως άλλοθι τις ιπποδροµίες, προκειμένου να συναντηθούν και να ανταλλάξουν απόψεις για τον καλύτερο συντονισμό της Επανάστασης.
Πηγή:
http://www.tanea.gr/life-style/article/5014532/saitopolemos-kai-ippodromies/
Η παράδοση αναφέρει ότι οι συγκεκριµένοι αγώνες είναι πρόδρομοι των σύγχρονων ιπποδρομιών, ενώ τον 19ο αι. συμμετείχαν κυρίως έφιπποι νεαρής ηλικίας για να εκπαιδευτούν ως αγγελιαφόροι της επερχόμενης Επανάστασης.
Μάλιστα εικάζεται ότι λόγω της γιορτής του Αγίου Γεωργίου οι οπλαρχηγοί του Εικοσιένα χρησιµοποιούσαν ως άλλοθι τις ιπποδροµίες, προκειμένου να συναντηθούν και να ανταλλάξουν απόψεις για τον καλύτερο συντονισμό της Επανάστασης.
Πηγή:
http://www.tanea.gr/life-style/article/5014532/saitopolemos-kai-ippodromies/